راهنمای دستگاه خود سرویس بوستر پمپ آتشنانی
سازمان آتشنشانی بعنوان یکی از متولیان ایمنی در کشور به جهت استاندارد سازی و یکسو کردن کلیه شرکت های فعال در زمینه ساخت و طراحی پکیج بوستر پمپ آتشنشانی چه در زمینه تابلو برق و چه در زمینه قسمت های مکانیکی هر ساله ضوابطی را با توجه به شرایط و اقلیم کشور تنظیم و جهت بهره برداری در اختیار عموم مردم اعم از شرکت های فعال ، انبوه سازان ، ارگان ها و سازمان های دولتی و مهمترین آنها سازمان نظام مهندسی کشور به جهت اجرا و نظارت قرار میدهد.
طبق آخرین ویرایش از استاندارد سازمان آتشنشانی مبنی بر اجباری شدن لزوم استفاده از دستگاه های برنامه پذیر منطقی یا همان PLC ها بر آن شدیم تا به جهت سهولت در استفاده ، قیمت بسیار رقابتی و عدم نیاز به برنامه نویسی PLC آخرین محصول شرکت آبران را به جهت استفاده همکاران گرامی و فعالان این حوزه معرفی نماییم.
لازم به تذکر میباشد که توضیحات ذیل صرفاً در مورد ضوابط الکتریکی ، طبق آخرین ویرایش سازمان میباشد و در مورد ضوابط مکانیکی هیچ مطلبی ارائه نشده است.
مطالب ، توضیحات ، نقشه ها و کلیه متن های زیر از مرجع مادر یعنی آخرین ویرایش از ضوابط سازمان استخراج شده است و کلیه مطالب ذیل نقض کننده استاندارد مادر نبوده و سعی شده است تا موارد برای بهره برداری همکاران بصورت ساده بیان شود.
طبق استاندارد سازمان هر تابلو برق میبایست دارای نقشه برق اجرایی بوده که به جهت سهولت همکاران و شرکت های فعال کلیه نقشه های برق جهت بهره برداری و الصاق آن در جیب نقشه تابلو بصورت آماده در زیر آورده شده است.
الزامات مربوط به نحوه راه اندازی پمپ ها در شرایط حریق و خود سرویس
1- در صورت بروز افت فشار در بالا دست سیستم (فعال شدن یکی از مصرف کننده های سیستم اطفاء حریق ساختمان)، ابتدا باید پمپ جوکی به منظور جبران افت فشار، راه اندازی شده و در صورت عدم تامین دبی، فرمان راه اندازی پمپ اصلی توسط پرشرسوییچ مربوطه اعمال شود. در صورتیکه پمپ اصلی فاقد عملکرد بوده و یا در حین عملکرد دچار مشکل گردد، پمپ رزرو باید بلافاصله جایگزین آن شود. طراحی مدارهای کنترل و فرمان باید به گونه ای باشد که عملکرد پمپ جوکی، مانع از کارکرد پمپهای دیگر نشود.
2- طراحی مدارهای الکتریکی باید به گونه ای باشد که در صورت افت فشار و روشن شدن هر کدام از پمپ ها در شرایط حریق، عملکرد آن حتی در صورت افزایش فشار تا فشار تنظیم شده اولیه، قطع نشده و حداقل به مدت 10 دقیقه ادامه یابد.
3- خاموش شدن خودکار مجموعه پمپ در شرایط حریق، تنها در صورت بازگشت عوامل اولیه منجر به راه اندازی پمپ به شرایط نرمال و سپری شدن زمان حداقل 10 دقیقه، مجاز میباشد.
4- فعال شدن پمپ ها در شرایط حریق باید منجر به ارسال سیگنال به سیستم اعلان حریق و راه اندازی
هشدار عمومی شود.
– ارتباط سیستم اعلان حریق با تابلو فرمان مجموعه پمپ، باید به صورت دوطرفه و با حالت fail-safe
باشد به طوریکه در صورت روشن شدن پمپ، فرمان مقتضی به تابلو اعلان حریق ارسال شده و همچنین در زمان حریق، مکانیزم خودسرویس از مدار خارج گردد.
6- سیستم خودسرویس باید توسط شیر تخلیه برقی (شیر سِلُونوئید) فعال شود، به نحوی که ابتدا فشار کلکتور خروجی، کاهش یافته و سپس به دلیل افت فشار حاصله، پمپها توسط فرمان پرشر سوییچ ها راه اندازی گردند.
7- سیستم خود سرویس باید در بازه های زمانی از پیش مشخص شده (هر 15 روز یکبار) ، پمپها را روشن نماید. سناریوی خود سرویس در کنترلر باید طوری طراحی شده باشد که به طور خودکار موتور را روشن و کارکرد آنها را مدیریت نموده و به موقع آنها را خاموش نماید.
8- طراحی مدارهای فرمان باید به نحوی باشد که در حالت فعال شدن مکانیزم خود سرویس، یک چراغ
نمایشگر روی تابلو روشن شدن و فعال شدن خود سرویس را اعلان نماید. راه اندازی خود سرویس نباید منجر به هشدار صوتی و فعال شدن آژیر تابلو شود.
9- طبق ضوابط و نقشه های رسم شده آژیر کنترل فاز نباید به صورت خودکار قطع شده و قطع آن باید به صورت دستی و توسط اپراتور امکان پذیر باشد.
10- استفاده از بیمتال، کلید حرارتی، کنترل بار و یا هر وسیله حفاظتی دیگر در مسیر مدار الکتریکی پمپهای اصلی ممنوع و قدغن میباشد اما در مسیر مدار الکتریکی پمپ جوکی بلامانع میباشد.
11- طراحی مدارهای الکتریکی بوستر باید بگونه ای باشد که امکان خاموش کردن دستی هر پمپ برای کاربر فراهم گردد.
سناریو عملکرد خودسرویس پمپ ها(توان الکتروموتور بیش از 7.5 کیلووات)
طبق ضوابط سازمان درصورتیکه توان الکتروموتورها کمتر یا برابر 7.5 کیلووات باشد طریقه راه اندازی بصورت مستقیم بوده و در صورتیکه توانهای مذکور بیش تر 7.5 کیلووات باشد میبایست از طریق ستاره مثلث راه اندازی گردد.
سه نقشه ترسیمی در زیر نحوه راه اندازی بصورت ستاره مثلث را توضیح میدهد و بعد از آن نیز سه نقشه موجود بصورت راه اندازی مستقیم میباشد.
**در شروع عملیات خود سرویس بوبین رله های K5 و K8 فعال شده و پمپ شماره دو و پمپ جوکی توسط رله K5 از مدار خارج میشود و رله K8 شیر برقی را باز میکند و فرمان هشدار به سیستم اعلان حریق توسط رله K5 غیر فعال میگردد، در ادامه با افت فشار ایجاد شده در سیستم ، پمپ شماره یک فعال میگردد و کنتاکتور C1 فرمان شروع بکار را به PLC اعلام میکند، سپس رله K8 قطع میگردد و رله K5 به فعالیت خود ادامه میدهد تا پمپ اول، فشار مورد نظر را به فشار نامی برساند و طبق زمان تنظیم شده در تایمر یعنی همان 10 دقیقه سپری شده تا سیستم خاموش گردد.
بعد از پایان کار پمپ شماره یک، رله های K6 و K9 همین عملیات را برای پمپ شماره دو انجام میدهند.
در صورت فعال شدن سیستم اعلان حریق رله K7.1 و K7.2 غیر فعال شده و فرمان به PLC ارسال میگردد تا بوبین رله های K5 و K6 و K8 قطع گردد و رله K7 حالت خود سرویس برای پمپ ها را بای پس در نظر میگیرد.
معرفی ترمینالهای ورودی و خروجی دستگاه PLC برای هر دو روش راه اندازی
I1: ورودی دیجیتال شماره یک میباشد و در صورتیکه سیستم اعلان حریق فعال گردد، رله K7.1 و K7.2 منجر به غیر فعال شدن سیستم خودسرویس میگردد (یعنی در صورتی دستگاه خود سرویس عمل میکند که این ورودی وصل باشد).
I4: ورودی دیجیتال شماره چهار میباشد و در صورت اختلال در فازهای ورودی (کنترل فاز) رله K3 منجر به غیر فعال کردن سیستم خود سرویس مینماید. (یعنی در صورتی دستگاه خود سرویس عمل میکند که این ورودی وصل باشد).
15: ورودی دیجیتال شماره پنج میباشد که در زمان عملکرد سیستم خود سرویس، در صورت بروز خطا و غیر فعال شدن PLC ، پس از برطرف کردن خطا توسط اپراتور با فشردن کلید بازنشانی (RESET) سیستم خود سرویس به حالت اولیه برگشته و امکان راه اندازی مجدد (دستی یا اتوماتیک) سیستم خود سرویس مهیا میگردد (در صورت فشردن این شاسی زمان شماری نیز ریست میشود).
I6: ورودی دیجیتال شماره شش میباشد که با فشردن کلید تست فرایند خودسرویس شروع میگردد. لازم به توضیح است که این عملکرد جهت کارکرد دستی سیستم خودسرویس بوده و عملیات خودسرویس اتوماتیک به صورت هر 15 روز یکبار طبق پروسه از پیش تعیین شده انجام میگردد (فشردن این شاسی باعث ریست زمان شماری دستگاه نمیگردد).
Q1: خروجی دیجیتال شماره یک میباشد که بعد از فعال شدن عملیات خودسرویس (دستی یا اتوماتیک) منجر به فعالسازی رله K5 میگردد و باعث غیرفعال شدن پمپ اصلی شماره دو ،پمپ جوکی و مانع از ارسال سیگنال حریق به تابلو اعلان حریق میگردد.
Q2: خروجی دیجیتال شماره دو میباشد که بعد از فعال شدن عملیات خودسرویس (دستی یا اتوماتیک) منجر به فعالسازی رله K6 میگردد و باعث غیرفعال شدن پمپ اصلی شماره یک ،پمپ جوکی و مانع از ارسال سیگنال حریق به تابلو اعلان حریق میگردد.
Q3: خروجی دیجیتال شماره سه میباشد که جهت فعال سازی شیر برقی در نظر گرفته شده و هر مرتبه با خروجی Q1 و Q2 فعال میگردد.
Q4: خروجی دیجیتال شماره چهار میباشد که وظیفه ارسال سیگنال خطا به تابلو اعلان حریق و فعال سازی آژیر بادی نصب شده بر روی تابلو را بر عهده دارد.
Q5: خروجی دیجیتال شماره پنج میباشد و در تمام مدتی که عملیات خود سرویس در حال اجرا است فعال میباشد. این خروجی میبایست به یک چراغ سیگنال روی درب تابلو متصل گردد که بیانگر درحال انجام بودن عملیات خود سرویس میباشد.
I2: ورودی دیجیتال شماره دو میباشد که با باز شدن شیر تخلیه سلونوییدی (فعال شدن خروجی Q3)
افت فشار سیستم منجر به فعال سازی پمپ شماره یک شده و سیگنال فعال شدن آن توسط رله کمکی C1 به PLC ارسال می گردد که در نتیجه باعث بسته شدن شیر برقی(غیر فعال شدن خروجی Q3) میشود. لازم به ذکر است در صورت فعال شدن خروجی Q3 تا مدت زمان پنج دقیقه و عدم ارسال سیگنال رله کمکی C1 به PLC ،خروجی Q4 فعال شده و خروجی های Q3 و Q1 قطع می شوند.
I3: ورودی دیجیتال شماره سه میباشد که با باز شدن شیر تخلیه سلونوییدی (فعال شدن خروجی Q3)
افت فشار سیستم منجر به فعال سازی پمپ شماره دو شده و سیگنال فعال شدن آن توسط رله کمکی C4 به PLC ارسال می گردد که در نتیجه باعث بسته شدن شیر برقی(غیر فعال شدن خروجی Q3) میشود. لازم به ذکر است در صورت فعال شدن خروجی Q3 تا مدت زمان پنج دقیقه و عدم ارسال سیگنال رله کمکی C4 به PLC ،خروجی Q4 فعال شده و خروجی های Q3 و Q2 قطع می شوند.
نحوه عملکرد دستگاه خود سرویس بوستر پمپ آتشنشانی
1- با شروع عملیات خود سرویس (چه به صورت دستی و چه به صورت اتوماتیک) خروجی Q1 و Q3 وصل می شود. دستگاه خود سرویس منتظر می ماند تا افت فشار در سیستم بوستر پمپ منجر به روشن شدن پمپ اول شود.
اگر از زمان وصل شدن Q1 و Q3 به مدت 5 دقیقه گذشت اما پمپ اول روشن نشد (عدم اعمال ورودی به I2) وارد فاز خطا می شویم (توقف عملیات خود سرویس به معنی قطع شدن Q1 و Q3 و ارسال سیگنال خطا به تابلو اعلان حریق و فعال سازی آژیر نصب شده بر روی تابلو با فعال شدن خروجی Q4).
اما اگر پمپ اول قبل از 5 دقیقه روشن شد (اعمال ورودی به I2 بیانگر روشن شدن پمپ اول است). در این صورت رله ی شیر برقی Q3 قطع گشته و پمپ اول به میزان 11 دقیقه فرصت دارد تا فشار سیستم را تامین کرده و خاموش شود. در صورت عدم تامین فشار و خاموش نشدن پمپ اول یعنی آن که یک حریق یا مشکلی در سیستم وجود دارد که پمپ اول
نتوانسته در مدت 11 دقیقه فشار را تامین کند در این حالت وارد فاز خطا می شویم (توقف عملیات خود سرویس به معنی قطع شدن Q1 و Q3 و ارسال سیگنال خطا به تابلو اعلان حریق و فعال سازی آژیر نصب شده بر روی تابلو با فعال شدن خروجی Q4).
2- دو دقیقه تنفس دستگاه و ورود به فاز بعد.
3- خروجی Q2 و Q3 وصل می شود. حال دستگاه خود سرویس منتظر می ماند تا افت فشار در سیستم منجر به روشن شدن پمپ دوم شود. اگر از زمان وصل شدن Q2 و Q3 به مدت 5 دقیقه گذشت اما پمپ دوم روشن نشد (عدم اعمال ورودی به I3) وارد فاز خطا می شویم (توقف عملیات خود سرویس به معنی قطع شدن Q2 و Q3 و ارسال سیگنال خطا به تابلو اعلان حریق و فعال سازی آژیر نصب شده بر روی تابلو با فعال شدن خروجی Q4).
اما اگر پمپ دوم قبل از زمان 5 دقیقه روشن شد (اعمال ورودی به I3 بیانگر روشن شدن پمپ دوم است). در این صورت رله ی شیر برقی Q3 قطع گشته و پمپ دوم به میزان 11 دقیقه فرصت دارد تا فشار سیستم را تامین کرده و خاموش شود. در صورت عدم تامین فشار و خاموش نشدن پمپ دوم یعنی آن که یک حریق یا مشکلی در سیستم وجود دارد که پمپ دوم نتوانسته در مدت 11 دقیقه فشار را تامین کند. در این حالت وارد فاز خطا می شویم (توقف عملیات خود سرویس به معنی قطع شدن Q2 و Q3 و ارسال سیگنال خطا به تابلو اعلان حریق و فعال سازی آژیر نصب شده بر روی تابلو با فعال شدن خروجی Q4)
سناریو عملکرد خودسرویس پمپ ها(توان الکتروموتور تا 7.5 کیلووات)
در شروع عملیات خود سرویس بوبین رله های K5 و K8 فعال شده و پمپ شماره دو و پمپ جوکی توسط رله K5 از مدار خارج میشود و رله K8 شیر برقی را باز میکند و فرمان هشدار به سیستم اعلان حریق توسط رله K5 غیر فعال میگردد، در ادامه با افت فشار ایجاد شده در سیستم ، پمپ شماره یک فعال میگردد و کنتاکتور C1 فرمان شروع بکار را به PLC اعلام میکند، سپس رله K8 قطع میگردد و رله K5 به فعالیت خود ادامه میدهد تا مجموعه پمپ، فشار مورد نظر را به فشار نامی برساند و طبق زمان تنظیم شده در تایمر یعنی همان 10 دقیقه سپری شده تا سیستم خاموش گردد.
بعد از پایان کار پمپ شماره یک، رله های K6 و K8 همین عملیات را برای پمپ شماره دو انجام میدهد.
در صورت فعال شدن سیستم اعلان حریق رله K7.1 و K7.2 غیر فعال شده و فرمان به PLC ارسال میگردد تا بوبین رله های K5 و K6 و K8 قطع گردد و رله K7 حالت خود سرویس برای پمپ ها را بای پس در نظر میگیرد
برای کسب اطلاعات بیشتر با آریا صنعت مهر تماس حاصل فرمایید .